Van'ın dört ürününe coğrafi işaret verildi. Van tavası, erişte aşı, acem köftesi ve helise yemekleri TÜRKPATENT'ten coğrafi işaret belgesi aldı.Öte yandan: Van'da Ticaret ve Sanayi Odası tarafından 2019'da Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenen otlu peynirin Avrupa’da da tescillenip pazarlanması için yapılan başvurunun sonucu ise hâlâ beklemede.&nbsp;Ne dedi? Van Ticaret ve Sanayi Odası Başkan Yardımcısı Fevzi Çeliktaş, kentin meşhur otlu peynirinin Avrupa'da da tescillenmesini dört gözle beklediklerini, tescillenen diğer ürünlerin de tanıtımı için çalışma yürüttüklerini söyledi. Çeliktaş’ın aktardıklarına göre Van cacığı, tandır ekmeği ve çatal tatlısının tescili için de Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvuru yapıldı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Coğrafi işaret nedir?</h2>Coğrafi işaret, belirli bir coğrafi bölgeyle özdeşleşmiş; ününü, kalitesini veya diğer ayırt edici özelliklerini bu bölgeden alan ürünleri korumaya yönelik bir tescil sistemi. Coğrafi işaret alan alan ürünler ya bir yöreye özgü hammadde, üretim bilgisi ve ustalık ya da tarihsel ve kültürel bağlamıyla diğerlerinden ayrışır. Coğrafi işaret o ürünün ait olduğu bölgeyle kurduğu bağı da koruma altına alır. Coğrafi işaretler ikiye ayrılır:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Menşe Adı (PDO - Protected Designation of Origin):&nbsp;Ürünün üretimi, işlenmesi ve tüm diğer işlemlerinin tamamı sadece belirli bir coğrafi bölgede gerçekleştiriliyorsa ve ürünün özellikleri doğrudan bu bölgeye bağlıysa kullanılır. Örnek: Antep Baklavası.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Mahreç İşareti (PGI - Protected Geographical Indication):&nbsp;Ürün, belirli bir ününü veya karakteristik özelliğini belli bir coğrafi bölgeden alıyorsa ancak üretim sürecinin tümü bu bölgede gerçekleşmek zorunda değilse kullanılır. Örnek: İzmir Boyozu.</li></ul>Türkiye’de coğrafi işaret başvuruları ve onayı Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından yürütülüyor. Ancak Avrupa Birliği tescili için ayrıca Avrupa Komisyonu’na başvuru yapılması gerekiyor.Neden önemli? Coğrafi işaret bir yemek ya da ürünün yanı sıra yerel kültürleri, gelenekleri ve üretim bilgilerini yaşatıyor. Taklitlerden ve haksız kullanımın önüne geçerek üreticilerin emeği ve bilgi birikimini koruyor. Tüketiciye ürünün özgün ve belli bir coğrafi kaynağa ait olduğunu garanti ediyor. Kırsal kalkınmayı teşvik ederken üreticiye ekonomik değer kazandırıyor ve uluslararası pazarlarda rekabet avantajı sağlıyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Coğrafi işarette AB tescili ne ifade ediyor?</h2>AB tescili almak bir ürünün sadece Türkiye'de değil, tüm AB ülkelerinde korunmasını sağlıyor. Bu da ürünün uluslararası bilinirliğini ve pazar değerini artırıyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2024 yılı itibarıyla Türkiye'nin AB'de tescilli coğrafi işaret sayısı 28'e ulaşırken AB Komisyonu’na Türkiye'den başvurusu yapılan 60 ürünün daha başvuru süreci devam ediyor.&nbsp;</li></ul>Bu süreç Türkiye'nin geleneksel ürünlerini uluslararası alanda markalaştırma stratejisinin bir parçası olarak kabul ediliyor. AB onaylı coğrafi işaretler sayesinde ise yerel ürünler uluslararası pazarda hem ekonomik hem kültürel anlamda daha güçlü ve koruma altında bir yer edinme fırsatı buluyor. Hem üreticiye hem ülkeye değer kazandıran bu sistemin daha fazla benimsenmesi ve desteklenmesi yerel kalkınma için stratejik bir araç olarak kabul ediliyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye'nin AB nezdinde tescillenen 28 coğrafi işaretli ürünü var: Antep Baklavası, Aydın İnciri, Malatya Kayısısı, Aydın Kestanesi, Milas Zeytinyağı, Taşköprü Sarımsağı, Antakya Künefesi, Suruç Narı, Çağlayancerit Cevizi, Gemlik Zeytini, Edremit Zeytinyağı, Milas Yağlı Zeytini, Ayaş Domatesi, Maraş Tarhanası, Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytini, Ezine Peyniri, Safranbolu Safranı, Aydın Memecik Zeytinyağı, Araban Sarımsağı, Osmaniye Yer Fıstığı, Bingöl Balı, Bursa Şeftalisi, Hüyük Çileği, Bursa Siyah İnciri, Söke Pamuğu.</li></ul>Aralık 2023’te Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı <a fr-original-style="" href="https://www.yucita.org/?utm_source=aposto" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">YÜciTA</a>’nın kurucularından Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu ile biraraya gelmiştik. Türkiye’de henüz coğrafi işaretle ilgili sistemin henüz tamamlanamadığını belirten Tekelioğlu, Türkiye'de coğrafi işaretlerin korunmasına ilişkin yasal çerçeve diğer ülkelerle karşılaştırıldığında nasıl işlediğini anlatmıştı:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Coğrafi işaret sistemi bir sacayağı. Ayaklardan ilki tescil, ikincisi yönetişim ve üçüncüsü denetim. Türkiye’de kamu idaresinin coğrafi işareti sadece tescilden ibaretmiş gibi gören algısı sürüyor. Buna bağlı olarak da sistemin yönetişim ve denetim ayakları konusunda gelişme görmüyoruz. Dolayısıyla ürünlerimize verilen tesciller katma değer yaratmıyor.&nbsp;Bu yaklaşım, coğrafi işaretlerimizi itibarsızlaştırarak sisteme zarar veriyor. Türkiye’nin eşsiz coğrafi işaret potansiyelinin kendisinden beklenen ekonomik ve sosyal faydaları yaratabilmesi için sistemin kurulması gerekiyor."</blockquote>Okuma önerisi:&nbsp;Yavuz Tekelioğlu’nun dünden bugüne coğrafi işaretlerin tarihsel süreci, önemi, faydaları ve işleyişine dair bilmemiz gerekenleri tüm incelikleriyle yanıtladığı sohbeti <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/6569606f5576d300094f77ca" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a> okuyabilirsiniz.

apéro

2024 yılı itibarıyla Türkiye'nin AB'de tescilli coğrafi işaret sayısı 28'e ulaşırken AB Komisyonu’na Türkiye'den başvurusu yapılan 60 ürünün daha başvuru süreci devam ediyor. Bu süreç, Türkiye'nin geleneksel ürünlerini uluslararası alanda markalaştırma stratejisinin bir parçası olarak kabul ediliyor.

Coğrafi işaretin etkisi: Van'ın 4 ürününe verilen coğrafi işaret tescili ne ifade ediyor? 

• Ayaş domatesi, yürütülen çalışmalar sonucunda Avrupa Birliği’nden coğrafi işaret tescili alan 15. yerel ürün oldu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Detaylar:&nbsp;Ankara’nın Ayaş ilçesinde 1960’lı yıllardan beri üretimi yapılan Ayaş domatesi, ince kabuklu ve çok sulu olarak biliniyor. İri boyutlarıyla etli ve pembe-kırmızı renkteki domatesin dış yüzeyiyse çıkıntılı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">AB tescili alan diğer yerel ürünler: Antep baklavası, Aydın inciri, Aydın kestanesi, Bayramiç beyazı, Malatya kayısısı, Milas zeytinyağı, Taşköprü sarımsağı, Giresun tombul fındığı, Antakya künefesi, Suruç narı, Çağlayancerit cevizi, Gemlik zeytini, Edremit zeytinyağı, Milas yağlı zeytini.</li></ul>

Antep Baklavası ile ilgili hikayeler